Catan cơ bản

 

Độ khó: **

Thể loại: Chiến thuật

1. Giới thiệu

Catan hay The Settlers of Catan trong các phiên bản cũ hơn, Một tựa game thuộc thể loại chiến thuật, thương lương bậc nhất đem lại cho người chơi cái nhìn về tư duy và sách lược. Nơi mà bạn sẽ đóng vai người định cư và đi khai khuẩn các vùng đất mới, cố gắng để xây dựng và phát triển các thành phố dồng thời trao đổi kinh doanh tài nguyên. Trong trò chơi này bạn sẽ đóng vai người định cư đi khai khẩn các vùng đất mới, khai thác nguyên liệu, xây dựng đường, nhà, thành phố và chiến thắng cuối game với số điểm cao nhất.

Đây là 2 phiên bản basic thường được các bạn trẻ chơi nhiều nhất

2. Thành phần

Bộ Board game The Settlers of Catan bao gồm:

19 mẫu đất
6 viền biển
9 cảng
18 thẻ số tròn
95 lá Tài Nguyên (gồm đá, lúa, gỗ, cừu, gạch)
25 bài Chức năng (14 lá Chiến binh, 6 lá Dự án, 5 lá Điểm chiến thắng)
4 lá “Nguyên liệu xây dựng”
2 lá “Đường Dài Nhất” và “Quân Lớn Nhất”
16 lá thành phố (mỗi màu 4 loại)
20 Nhà (mỗi màu 5 cái)
60 đường (mỗi màu 15 cái)
2 xí ngầu (1 vàng, 1 đỏ)
1 Kẻ phá hoại
1 cuốn “Luật & Cẩm Nang”

3. Điều kiện thắng

Để chiến thắng trong Catan đó là trở thành người chơi đầu tiên đạt được 10 điểm chiến thắng. Có 3 cách để có được Điểm chiến thắng:

Cách 1: Từ việc xây dựng Nhà (Khu định cư) và Thành phố

Mỗi Nhà có giá trị là 1 Điểm chiến thắng. Trong khi mỗi Thành phố thì có giá trị là 2 Điểm chiến thắng.

Cách 2: Từ việc có con Đường dài nhất hoặc Đội quân lớn nhất

Nếu bạn có con Đường dài nhất (nhưng phải được từ 5 hoặc lớn hơn 5) hoặc có Đội quân lớn nhất từ 3 trở lên thì bạn sẽ dành được 2 Điểm chiến thắng.

Cách 3: Từ các lá bài Phát triển

Có 5 lá bài, mỗi lá bài tương đương với 1 Điểm chiến thắng trong các lá bài Phát triển mà bạn có thể bốc được.

 

4. Khu định cư và thành thị

Khu định cư và Thành phố được sử dụng để thu thập các Tài nguyên ở các khu vực lân cận chúng, đồng thời chúng cũng được định giá bằng các Điểm Chiến thắng (Khu định cư 1 điểm, Thành phố 2 điểm)

Nếu bạn muốn xây một Khu định cư mới sau khi bắt đầu trò chơi. Bạn cần xây thêm các Đường để dẫn tới các địa điểm muốn xây.

Nếu bạn muốn xây một Thành phố chỉ bằng việc thay thế một Khu định cư có sẵn.

Lưu ý: Khu định cư và Đường được xây dọc theo các cạnh của các mảnh đất Lục giác trên bàn chơi. Khu định cư của bạn không được phép xây dựng trên khoảng cách nhỏ hơn 2 cạnh của Không gian lục giác so với một Khu định cư khác.

5. Con đường dài nhất và đội quân lớn nhất

Lá bài Largest Army (Đội quân lớn nhất)

Bắt đầu có hiệu lực kể từ khi bất cứ người chơi nào có từ ba lá bài Hiệp sĩ trở lên được mở. Kể từ đó, bất cứ thời điểm người chơi nào có số lá bài Hiệp sĩ nhiều nhất được mở tại một thời điểm thì sẽ có 2 Điểm chiến thắng.

Nếu người chơi mới được nhiều lá bài Hiệp sĩ hơn người chơi trước đó thì họ sẽ được 2 Điểm chiến thắng của người trước và Lá bài Largest Army sẽ lại thuộc về người này. 

Ví dụ: Bạn là người đang có 3 lá Hiệp sĩ đầu tiên và nhận được 2 Điểm chiến thắng. Người chơi nào mở được 4 Hiệp sĩ thì người chơi đó sẽ lấy lá bài Đội quân lớn nhất và được 2 Điểm chiến thắng từ bạn.

Lá bài Longest Roads (Con đường dài nhất)

Tương tự như lá bài Largest Army. Khi một người chơi có ít nhất có ít nhất 5 con đường được kết nối lại với nhau thì lá bài này được kích hoạt. Từ đó trở đi, cứ người chơi nào có số con đường dài nhất tại một thời điểm sẽ nhận lá bài này và nhận 2 Điểm chiến thắng.

Lưu ý: Dù bạn đang có lá bài Longest Roads rồi bạn vẫn có thể tiếp tục xây dựng đường để bảo vệ quyền sở hữu lá bài này. Mỗi đường chỉ có thể được tính là một lần cho đường dài nhất và không tính các đường vòng tròn.

6. Các lá bài phát triển

Bạn có thể dùng Tài nguyên để xây các Lá bài Phát triển. Các lá bài Phát triển luôn đem đến những tác động tích cực cho người chơi, mặc dù chúng có nhiều loại khác nhau.

Khi bạn dùng Tài nguyên để xây các lá bài này, bạn sẽ bốc lá bài đầu tiên trong bộ bài, kiểm tra xem lá bài đó là gì nhưng không để cho người chơi khác nhìn thấy cho đến khi bạn quyết định chơi lá bài này. Bạn có thể sử dụng lá bài này trong lượt của mình, trước hoặc sau khi gieo xúc xắc đều được.

A. Knight (Kị sĩ)

Đây là loại lá bài Phát triển phổ biến nhất. Khi sử dụng lá bài bài, bạn có thể di chuyển Tên cướp ( Robble) và được lấy một tài nguyên từ một người chơi có khu Định cư hoặc Thành phố trên không gian lục giác mới mà Tên cướp sinh sống. Ngoài ra, Hiệp sĩ giúp đóng góp vào Quân đội của bạn.

B. Year of Plenty (Năm bội thu)

Khi chơi lá bài này, bạn được lấy miễn phí 2 tài nguyên từ ngân hàng. Chúng có thể là của cùng một tài nguyên hoặc không.

C. Roads Builder (Người xây đường)

Khi chơi lá bài này, bạn được tạo 2 con đường miễn phí. Chúng cần được kết nối với một con đường hoặc khu Định cư/ Thành phố có sẵn của bạn. Những con đường này có thể được tính vào Điểm Chiến thắng con đường dài nhất.

D. Monopoly (Độc quyền)

Khi bạn chơi thẻ bài, bạn chọn 1 tài nguyên và tất cả các người chơi còn lại cần phải cung cấp cho bạn tất cả loại tài nguyên đó mà họ có trong tay.

E. Điểm chiến thắng

Lá bài này cần giữ bí mật và không bao giờ được lật trừ khi bạn chuẩn bị dành chiến thắng trò chơi. Nó không nhất thiết cần phải được tính vào Điểm chiến thắng của bạn. Nó tương đương với 1 điểm Chiến thắng. Thẻ này có các tên là: Chợ ( Market), Trường Đại học ( University), Thư viện ( Library), Nhà thờ (Chapel), Đại sảnh ( Great Hall).

7. Các lá bài tài nguyên

Khu định cư, Thành phố, Đường xá và các quân bài Phát triển được xây dựng từ việc thu thập các tài nguyên khi chơi xúc xắc.

Các tài nguyên

Gạch: Đỏ / nâu
Gỗ: màu xanh đen
Cừu:  Xanh sáng
Lúa mì: Vàng
Quặng: Xám

Ngoài ra còn có Sa mạc (điểm xuất phát của Robber), nơi không thể sản xuất gì.

Cách thu được tài nguyên

Nếu bạn có một Khu định cư nằm cạnh một khoảng đất có số bằng với số bạn vừa thảy xúc xắc được, bạn sẽ dành được 1 Tài nguyên của mảnh đất đó. Nếu thay Khu dân cư là Thành phố, bạn sẽ có 2 Tài nguyên.

Ví dụ: bên Đỏ xúc xắc được 4 điểm và đang có một Khu định cư liền kề với ô có số 4 là ô Mỏ quặng, bên Đỏ thu được 1 tài nguyên Quặng.

Cách sử dụng tài nguyên

Tài nguyên được sử dụng để xây các công trình bao gồm:

Đường xá: tiêu tốn 1 Gỗ, 1 Gạch
Khu định cư: 1 Gỗ, 1 Gạch, 1 Lúa mì, 1 Cừu
Thành thị: 3 Quặng, 2 Lúa mì
Lá bài phát triển: 1 Quặng, 1 Cừu, 1 Lúa mì.

8. Set up

Đối với người chơi

Bước 1: Mỗi người chơi lấy cho mình các phụ kiện chơi kèm như:

5 Nhà
4 Thành phố
15 Con đường
1 Bảng xây dựng

Bước 2: Đặt 2 thẻ Con đường dài nhất và Quân đội lớn nhất cạnh 2 viên xúc xắc

Bước 3: Sắp xếp các loại tài nguyên thành 5 chồng (gạch, gỗ, đá, lúa, cừu) đặt ngửa xung quanh bàn chơi

Bước 4: Xáo trộn chồng bài Thẻ phát triển và đặt nằm úp lại bên cạnh các lá bài Tài nguyên

Lưu ý: Nhà luôn được đặt ở các góc, đường thì đặt dọc theo cạnh của miếng lục giác. Và khoảng cách giữa 2 căn nhà phải bằng hoặc hơn 2 con đường.

Đối với cấu trúc của Hòn đảo

Đầu tiên là lấy các mảnh vùng Nước và Cảng ra. Nhìn vào các số được đánh trên 2 đầu nối của mỗi mảnh và ghép những mảnh có cùng số lại với nhau.

Sau đó lấy các mảnh lục giác và trộn chúng lên. Đặt ngẫu nhiên trên bảng cho đến khi lấp đầy bảng chơi. Tiếp đó, trộn tất cả các token thẻ số lên và đặt ngẫu nhiên chúng xuống bảng.

Lưu ý: Không được đặt các Token số có màu đỏ gần với nhau

Sau khi đã đặt xong các Token số. Đặt tiếp Token Cướp biển (Robber) vào miếng Sa mạc, đây sẽ là điểm xuất phát của anh ta.

Và lời khuyên dành cho những người mới chơi nên chơi theo cấu trúc hòn đảo này

9. Bắt đầu chơi 

Bắt đầu chơi, mỗi người chơi sẽ được đặt tối đa 2 nhà – 2 đường. Và theo chiều kim đồng hồ, lần lượt mỗi người sẽ đặt 1 nhà – 1 đường cho tới người cuối cùng sẽ là người đầu tiên đặt căn nhà thứ 2 – đường thứ 2, đi ngược lại.

Mỗi người khi đặt căn nhà thứ 1 sẽ nhận 1 tài nguyên tương ứng với mỗi miếng đất xung quanh. Khi tất cả người chơi đã có 2 khu định cư và 2 con đường được đặt đúng luật, thì ván chơi bắt đầu

Lượt chơi mỗi người

*** Sản xuất Tài nguyên ***

Bắt đầu chơi, người chơi gieo 2 cục xúc xắc. Tổng kết quả của 2 xúc xắc sẽ chỉ ra Vùng đất nào sẽ sản sinh Tài Nguyên. Có nghĩa là bạn hoặc ngươi chơi khác bước vào một Vùng đất nào đó thì Vùng đất đó sẽ sản sinh ra Tài Nguyên.

Tất cả những người chơi có nhà xung quanh Vùng đất tài nguyên đó sẽ nhận về cho mình tài nguyên tương ứng.

Lấy 1 tài nguyên cho mỗi Căn nhà mình sở hữu, và lấy 2 cho mỗi Thành phố bạn sở hữu.

Nếu không có đủ tài nguyên cho lượt đó, thì sẽ không ai nhận tài nguyên cả.

*** Giao dịch với người chơi ***

Sau giai đoạn Sản Xuất, người thảy xúc xắc có thể thoải mái trao đổi với người chơi khác. Bằng việc sử dụng 1 hoặc cả 2 loại trao đổi dưới đây để tích lũy thêm Tài Nguyên mà mình muốn

a. Giao dịch nội địa

Trong lượt chơi của mình, bạn có thể trao đổi các lá bài Tài Nguyên với bất kì ai. Bạn có thể nói tên những Tài Nguyên mà bạn cần và những gì bạn có thể trao đổi với họ. Những người khác cũng có thể tham gia vào như kiểu đấu giá và ngược lại. Nếu được chấp thuận của cả 2 bên thì Tài Nguyên sẽ được trao đổi

Lưu ý: Mọi người chỉ được trao đổi với người chơi đang có lượt. Những người chơi khác không được trao đổi với nhau

b. Giao dịch hàng hải

Trong lượt của mình, bạn luôn được trao đổi với tỉ lệ 4:1 bằng cách trả 4 lá Tài Nguyên cùng loại và lấy bất kì 1 lá Tài Nguyên nào mà bạn muốn.

Nếu bạn có Nhà hay Thành phố trên 1 thương cảng, bạn có thể trao đổi với ngân hàng dễ dàng hơn với các tỉ lệ như 3:1 hay 2:1.

Lưu ý: Lưu ý là tỉ lệ 4:1 luôn được dùng, khi bạn không có 1 khu định cư trên cảng

*** Xây dựng ***

Đây là giai đoạn bạn có thể tăng điểm cho mình bằng cách mở rộng thêm đường để xây Nhà và nâng cấp từ Nhà lên Thành phố.

Để xây dựng, bạn phải chi trả Tài Nguyên theo bảng hướng dẫn. Và phải luôn giữ bí mật các lá bài Phát triển trên tay.

Lưu ý: Chỉ được xây tối đa 5 Nhà, 4 Thành Phố và 15 con đường.

a. Xây Đường – Gỗ & Gạch

Con đường phải luôn nối liền với Nhà, Thành phố, Con đường cũ đã có từ trước.

Chỉ xây được duy nhất 1 đường cho mỗi lối đi

Người đầu tiên xây dựng được 5 con đường liên tiếp sẽ nhận được thẻ “Con đường dài nhất”

Nếu có người chơi khác xây được liên tiếp nhiều con đường hơn sẽ giành lại thẻ này từ người trước.

Thẻ “Con đường dài nhất” tương ứng với 2 Điểm chiến thắng 

b. Xây Nhà – Gạch, Gỗ, Cừu, Lúa

Bạn chỉ có thể xây 1 nhà tại 1 giao điểm khi cả 3 giao điểm kế cận không bị chiếm đóng bởi bất kì Nhà hay Thành phố nào kể cả của chính mình

Lưu ý: Mỗi Nhà phải nối tới ít nhất 1 con đường của chính bản thân.

Bất cứ người chơi nào xúc xắc vào mảnh đất có Nhà của bạn xung quanh, bạn sẽ nhận được 1 Tài Nguyên.

Mỗi Nhà tương ứng với 1 Điểm chiến thắng

c. Xây Thành phố – 3 Đá & 2 Lúa

Bạn chỉ có thể nâng dựng Thành phố từ việc nâng cấp từ 1 trong những Nhà mà bạn có sẵn.

Khi nâng cấp Nhà, bạn thay Token Nhà = Token Thành phố.

Thành phố sản xuất ra Tài Nguyên gấp 2 lần so với Nhà. Bạn sẽ nhận được 2 Tài Nguyên thay vì 1.

Mỗi Thành phố tương ứng với 2 Điểm chiến thắng

d. Thẻ Phát triển – Đá, Cừu, Lúa

Khi mua các Thẻ Phát triển, rút từ chồng bài. Có 3 loại bài khác nhau (Kị sĩ, Dự án và Điểm chiến thắng).

Mỗi lá bài có những công dụng khác nhau (xem chi tiết dưới lá bài).

Lưu ý: Thẻ Phát triển không có chức năng quy đổi thành Tài Nguyên. Và bạn phải giữ bí mật lá bài đã mua cho tới khi sử dụng chúng. Đây là cách để người chơi khác không đoán được chiến thuật của bạn.

*** Các trường hợp đặc biệt ***

a. Robber (Tên Cướp hoặc Thổ Phỉ)

Nếu người chơi xúc xắc ra 7 điểm, không ai nhận được bất kì Tài Nguyên nào cả

Nếu ai có nhiều hơn 7 lá bài trên tay thì phải đưa phân nữa số bài của mình cho Ngân hàng

Nếu số bài là số lẽ thì làm tròn xuống chẵn và chia phân nửa

Ví dụ: Bạn có 11 lá bài thì tính 10 lá và đưa 5 lá bài cho Ngân hàng.

Sau đó bạn di chuyển Tên cướp theo các bước sau:

Tới số của bất kì mẫu đất nào hoặc vùng sa mạc

Cướp lá bài Tài Nguyên từ 1 người có Nhà hoặc Thành Phố liền với vùng đất bị chọn.

Ai bị cướp thì giữ các lá Tài Nguyên úp xuống. Khi đó bạn có thể rút 1 lá bất kì. Nếu vùng đất bạn chọn có 2 hoặc nhiều Nhà, Thành Phố liền kề thì bạn chỉ được chọn 1.

Lưu ý: Khi Tên cướp đứng trên mảnh đất đó, tất cả các nhà xung quanh sẽ không nhận được Tài Nguyên từ Vùng đất cho đến khi Tên cướp di chuyển sang Vùng đất khác.

b. Sử dụng các Thẻ Phát Triển

Bất cứ lúc nào trong lượt của mình, bạn có cũng có thể sử dụng duy nhất 1 Thẻ phát triển (đã được mua từ những lượt trước).

Các chức năng của Thẻ phát triển đã được mô tả ở phần 6 của bài viết.

Kết thúc trò chơi

Nếu người chơi nào có 10 Điểm chiến thắng hoặc nhiều hơn trong suốt lượt chơi của mình thì trò chơi kết thúc. Nếu người chơi có 10 điểm khi chưa đến lượt chơi của mình, thì vẫn cần chờ tới lượt của mình thì bạn mới dành chiến thắng.

Catan 5-6 người chơi

Đối với 5-6 người chơi, sẽ có thêm 1 hành động bổ sung. Với 5 hoặc 6 người chơi, bạn nên sử dụng trình tự lượt này thay vì mô tả trong Catan cơ bản:

• Tung xúc xắc – Bạn phải tung xúc xắc để sản xuất tài nguyên.

• Giai đoạn Thương mại/Xây dựng – Bạn có thể trao đổi tài nguyên với những người chơi khác. Bạn cũng có thể xây dựng đường sá, khu định cư, thành phố và/hoặc mua thẻ phát triển.

• Kết thúc lượt – Khi bạn đã kết thúc lượt của mình, hãy chuyển xúc xắc cho người chơi tiếp theo.

• Giai đoạn xây dựng đặc biệt – Đối thủ của bạn có thể xây dựng như được nêu dưới đây.

Giai đoạn xây dựng đặc biệt xảy ra sau lượt của bạn (tức là giữa các lượt chơi của người chơi), Tất cả những người chơi khác có thể tham gia vào giai đoạn này. Theo chiều kim đồng hồ, mỗi người chơi sẽ thực hiện một lượt xây dựng đặc biệt, bạn được phép xây dựng bất cứ thứ gì bạn có bằng thẻ tài nguyên của mình

Trong giai đoạn xây dựng đặc biệt, bạn không được phép chơi bài phát triển, không được giao dịch với người chơi khác cũng như không được sử dụng giao dịch với cảng. Bạn chỉ có thể sử dụng những tài nguyên bạn có trong tay. Vì lý do này, người chơi nên giao dịch càng nhiều và càng có lợi với người chơi hiện tại trong giai đoạn giao dịch của họ. Điều này có thể cung cấp cho bạn các tài nguyên bạn cần để xây dựng trong giai đoạn xây dựng đặc biệt.

Giai đoạn xây dựng đặc biệt là cơ hội cho tất cả những người chơi khác (những người hiện không đến lượt) xây dựng đường sá, khu định cư và thành phố và/hoặc mua thẻ phát triển. Giai đoạn này sẽ cho phép mỗi người chơi tác động đến trò chơi, ngay cả khi chưa đến lượt của họ! Vì người chơi được phép xây dựng mỗi lượt nên họ có thể can thiệp vào kế hoạch của người khác và cố gắng trốn tránh tên cướp.

Giống như trong Catan cơ bản, bạn có thể chơi một thẻ phát triển bất kỳ lúc nào trong (và chỉ trong) lượt của mình (tức là tại bất kỳ thời điểm nào bạn sở hữu xúc xắc). Do đó, bạn không được chơi thẻ phát triển trong giai đoạn xây dựng đặc biệt.